Zawód mechanik-monter maszyn i urządzeń należy do bardzo często spotykanych w sferze zatrudnienia. Dominującym układem czynności w zawodzie są prace montażowe i remontowe, które wykonuje pracownik zajmujący się wytwarzaniem, konserwacją, naprawą i eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych. Praca mechanika-montera maszyn i urządzeń wymaga na ogół zespołowego działania i oparta jest na współpracy. Ze względu na spełniane funkcje produkcyjne i usługowe, absolwenci tego zawodu znajdują zatrudnienie przede wszystkim w przedsiębiorstwach przemysłu metalowego i maszynowego, przedsiębiorstwach obsługowo-naprawczych, a także w innych działach gospodarki, zajmujących się wytwarzaniem i eksploatacją urządzeń technicznych.
Nauka kończy się egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Absolwent szkoły uzyskuje świadectwo ukończenia szkoły oraz dyplom robotnika wykwalifikowanego w danym zawodzie lub tytuł czeladnika po zdaniu odpowiednich egzaminów. Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej absolwent może podjąć naukę w technikum uzupełniającym (dającym tytuł technika) lub ogólnokształcącym liceum uzupełniającym (nauka kończy się maturą). Uczniowie zobowiązani są złożyć zaświadczenie lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań do pracy w zawodzie, a podejmujący praktyczną naukę zawodu w zakładach pracy dodatkowo umowę o praktyczną naukę zawodu.
Zakres zadań zawodowych mechanika-montera maszyn i urządzeń jest obszerny i zróżnicowany, obejmuje m.in.
- wykonywanie podstawowych operacji ślusarskich,
- instalowanie, uruchamianie i przemieszczanie maszyn i urządzeń,
- wykonywanie i naprawianie typowych części maszyn,
- przeprowadzanie przeglądów technicznych, napraw bieżących, średnich i głównych maszyn i urządzeń,
- ocenianie stanu technicznego maszyn i urządzeń z wykorzystaniem badań diagnostycznych,
- wykonywanie prac montażowych i kontrolnych w cyklu produkcyjnym maszyn i urządzeń,
- naprawianie i konserwowanie maszyn i urządzeń mechanicznych,
- kontrolowanie maszyn i urządzeń po naprawie, regulowanie i ustawianie według żądanych parametrów eksploatacyjnych,
- sporządzanie uproszczonych kalkulacji kosztów wytwarzania i naprawiania maszyn i urządzeń.
Szybkie przeobrażenia w technice, technologii, organizacji produkcji i usługach stwarzają obiektywną potrzebę rozwijania kształcenia szerokoprofilowego. Zakłada ono opanowanie węzłowych zagadnień zawodowych, na których oparte są wszystkie procesy technologiczne oraz wszechstronny rozwój podstawowych umiejętności intelektualnych i praktycznych, dających dobre przygotowanie do wielokierunkowej specjalizacji. W zawodzie mechanik-monter maszyn i urządzeń przewiduje się specjalizacje ukierunkowane na określony rodzaj maszyn i urządzeń.
Ze względu na szerokie zapotrzebowanie na rynku pracy, w roku szkolnym 2008/2009 proponujemy specjalizację spawalnictwo.
W warunkach ciągłego unowocześniania procesów wytwarzania i eksploatacji obiektów technicznych należy oczekiwać, że mechanik-monter maszyn i urządzeń będzie miał do czynienia z maszynami i technologiami różnych generacji. Stąd też jego wykształcenie w zakresie podstawowej wiedzy i umiejętności będzie stanowić podbudowę do specjalizacji, doskonalenia i przekwalifikowania zawodowego. Specjalizacja zawodowa, ukierunkowana na określony rodzaj maszyn i urządzeń, umożliwia absolwentowi podjęcie zatrudnienia i realizację zadań zawodowych w konkretnym miejscu pracy. Jednak wraz ze zmianami wynikającymi z postępu naukowo – technicznego, szczegółowa wiedza i umiejętności dezaktualizują się. W związku z powyższym istnieje potrzeba uwzględniania, w toku szerokoprofilowego kształcenia w zawodzie, umiejętności rozwiązywania zadań nietypowych, dostosowywania się do zmieniających się sytuacji oraz stałego doskonalenia kwalifikacji.
Zakres prac mechanika – montera maszyn i urządzeń znajduje odzwierciedlenie w podstawie programowej kształcenia w zawodzie. Zawiera ona obligatoryjny zbiór treści kształcenia (działy programowe), które ujęto w cztery bloki programowe:
- Techniczne podstawy zawodu
- Budowa i montaż maszyn i urządzeń
- Eksploatacja maszyn i urządzeń
- Przedsiębiorczość i bezpieczeństwo pracy.
W wyniku realizacji kształcenia w zawodzie uczeń będzie umiał:
- interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii budowy maszyn i elektrotechniki,
- czytać rysunki techniczne maszynowe oraz sporządzać szkice prostych części maszyn,
- czytać i interpretować schematy i dokumentacje: warsztatowe, technologiczne, montażowe, demontażowe, techniczno-ruchowe (DTR),
- korzystać z literatury technicznej i norm,
- dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia do wykonywanych prac, zgodnie z wymaganiami dokumentacji technicznych,
- ustawiać ramy, płyty fundamentowe, pomosty i rusztowania, montować podpory i zawiesia dla urządzeń,
- interpretować zasady działania oraz znać budowę i przeznaczenie wybranych maszyn i urządzeń,
- wyważać statycznie i dynamicznie wirujące elementy maszyn,
- mierzyć podstawowe wielkości fizyczne i geometryczne,
- oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń na podstawie pomiarów wykonanych w procesie diagnozowania,
- ustalać przyczyny niedomagań i uszkodzeń poszczególnych układów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń oraz zakres napraw,
- wykonywać operacje montażowo – demontażowe maszyn, urządzeń i ich podzespołów posługując się narzędziami i oprzyrządowaniem (uniwersalnym i specjalistycznym),
- rozpoznawać podstawowe materiały eksploatacyjne i charakteryzować ich właściwości,
- dobierać części zamienne,
- wykonywać proste prace regeneracyjne części zużytych,
- wykonywać proste nieznormalizowane części maszyn za pomocą operacji ślusarskich, obróbki wiórowej, obróbki bezwiórowej,
- stosować różne sposoby łączenia elementów,
- kontrolować jakość wykonanych prac,
- wykonywać rozliczenia kosztów wyrobów i usług,
- wykorzystywać technikę komputerową w praktyce warsztatowej,
- organizować i utrzymywać w należytym porządku swoje miejsce pracy,
- świadomie przestrzegać przepisy bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz udzielać pomocy przedlekarskiej poszkodowanym,
- wyjaśniać podstawowe pojęcia ekonomiczne i typowe mechanizmy rynkowe,
- właściwie prezentować swoje kwalifikacje podczas poszukiwania pracy,
- działać zgodnie z przysługującymi prawami i obowiązkami pracownika,
- wyszukiwać i przetwarzać informacje oraz doskonalić kwalifikacje zawodowe.